Wizyta u psychologa lub psychoterapeuty często kojarzy nam się z przytulnym gabinetem, kozetką i rozmową w „cztery oczy”. To najpopularniejsza forma psychoterapii, w której mamy ścisły kontakt z naszym psychoterapeutą i w zasadzie tylko z nim.
Istnieją jednak także inne formy pomocy psychologicznej, a jedną z nich jest tak zwana terapia grupowa, o której dziś porozmawiamy z psychologiem, psychoterapeutą, specjalistką od leczenia uzależnień mgr Kamilą Włodarczyk. Postaramy się odpowiedzieć na pytania:
- co to jest psychoterapia grupowa,
- kto może skorzystać z psychoterapii grupowej,
- jakimi prawami rządzi się psychoterapia grupowa.
Redakcja: Pani magister, proszę powiedzieć co to takiego psychoterapia grupowa i czym różni się ona od rozmowy z psychologiem sam na sam?
Kamila Włodarczyk: Psychoterapia grupowa ma długą historię. Można powiedzieć, że u jej podstawy leży stworzenie przestrzeni, dzięki której w sposób bezpieczny i komfortowy będziemy mogli przeżyć różne elementy naszego życia, zachowania i sytuacje, które w życiu codziennym są dla nas kłopotliwe i utrudniają nam życie. Możemy śmiało powiedzieć, że psychoterapia grupowa to miejsce spotkania osób które zaczynają budować ze sobą relacje. Jest to bezpieczna przestrzeń, służąca rozwijaniu naszych umiejętności interpersonalnych, oraz pole do obserwowania tego, jakie role przyjmujemy w kontakcie z innymi ludźmi oraz to w jaki sposób reagujemy w różnych sytuacjach które na co dzień zdarzają nam się w życiu.
Red.: Co daje ten kontakt z osobami w grupie?
K.W.: Mówiąc wprost, pozwala odpowiedzieć sobie na pytania, czemu zachowujemy się w określony sposób w określonych sytuacjach i z czego to wynika. Czy jest to może jakiś specyficzny schemat zachowania wynikający z naszej przeszłości, naszych przeżyć. Poza tym będąc w grupie terapeutycznej możemy lepiej poznać samych siebie, a także zdobyć nowe doświadczenia. Możemy się również nauczyć nowych zachowań, które będą nam w życiu pomocne.
Red.: Komu szczególnie poradziłaby Pani tę formę psychoterapii?
K.W.: Wszystko zależy od indywidualnego przypadku, ale psychoterapia grupowa jest, jak dowodzą badania, dobrą formą pomocy dla osób, które mają problemy w stworzeniu i utrzymaniu intymnego związku, nie są wstanie utrzymać satysfakcjonujących relacji przyjacielskich, doświadczają pustki i braki sensu życia, a także dla tych które często doświadczają niepokoju i napięcia. To tylko przykłady. Osób, którym psychoterapia grupowa może pomóc jest znacznie więcej…
Red.: Rozumiem, że psychoterapia pomaga głównie osobom, które mają problemy z więziami międzyludzkimi?
K.W.: Naturalnie, tym osobom psychoterapia grupowa bardzo pomaga, ale tak jak wspomniałam, osób, którym może ona znacząco pomóc jest więcej. Możemy wymienić również takie osoby, które czują się samotne, onieśmielone lub przeciwnie – są impulsywne i nerwowe. Psychoterapia grupowa pomaga także osobom z problemami w pracy, które czują się niespełnione na gruncie zawodowym, sabotują swoje sukcesy, mają kompleksy.
Red.: Dlaczego psychoterapia grupowa tak bardzo pomaga nam przezwyciężyć problemy w relacjach międzyludzkich?
K.W.: Grupa terapeutyczna to bezpieczna przestrzeń. Oczywiście na początku w uczestnikach może budzić niepokój lub wątpliwości, czy otwierać się przed innymi uczestnikami. Jest to zupełnie naturalne odczucie, ale z czasem ludzie przekonują się że nie są sami z danym problemem, że wstydzą się bądź boją podobnych rzeczy. W tej formie terapii wykorzystuje się relacje, jakie tworzą się między uczestnikami grupy. Tu możemy bezpiecznie doświadczać i zrozumieć powody cierpienia i frustracji w kontakcie z innymi osobami. To może być początek pięknych zmian w życiu. W atmosferze zaufania i bezpieczeństwa dzielimy się naszymi emocjami z innymi uczestnikami. To pozwala poznać i zrozumieć nasze mocne i słabe strony – zachowania, które wywołują niepożądane reakcje w kontaktach z rodziną, przyjaciółmi, czy w pracy. W ten sposób poznajemy siebie i to w jaki sposób jesteśmy postrzegani przez innych. Odkrywamy także swoją zdolność do zmiany tych niepożądanych zachowań. Dodatkowo, na grupie uczestnicy udzielają sobie niejednokrotnie zrozumienia, wsparcia, dzięki czemu mogą zyskać poczucie, że są potrzebni. Jest to szczególnie ważne dla ludzi którzy doświadczają poczucia izolacji, bądź stanów depresyjnych.
Red.: A jaka jest rola psychoterapeuty w takiej grupie?
K.W.: Wspomniałam przed chwilą, że grupa do taka bezpieczna przestrzeń. Rolą terapeuty jest zadbanie, by każdy w takiej grupie czuł się bezpiecznie. Terapeuta interpretuje to co dzieje się w grupie, wyjaśnia zachodzące w niej procesy, nadaje tempo pracy. Wraz z uczestnikami ustala także granice i normy panujące w czasie trwania grupy terapeutycznej. Zachęca także uczestników, aby zajmowali się trudnymi obszarami życia. To niezbędne by terapia grupowa przyczyniła się do sukcesu jej uczestników.
Red.: Czy terapia grupowa rządzi się jakimiś swoimi prawami?
K.W.: O celach i przebiegu terapii grupowej już wspominałam, ale są oczywiście także i inne prawa – to zasady terapii grupowej. Najważniejszą zasadą jest oczywiście ZASADA POUFNOŚCI. Dochowania tajemnicy wymaga się nie tylko od terapeuty, ale także od każdego członka grupy. Oczywiście rodzi się naturalna potrzeba by dzielić się z przyjaciółmi czy rodziną tym co dla nas ważne. I nie ma w tym nic złego należy jednak pamiętać by mówić tylko o swoim własnym doświadczeniu, a nie o doświadczeniu pozostałych uczestników. Należy pamiętać by nie wymieniać nazwisk innych członków grupy ani nie mówić nic, co mogłoby umożliwić ich identyfikację. Druga zasada mówi o NIEZAKŁÓCONEJ ŚWIADOMOŚCI. Nie możemy brać udziału w spotkaniach kiedy spożyliśmy alkohol, czy zażyliśmy narkotyków lub innych substancji zmieniających naszą świadomość. Jeśli ktoś przyjmuje leki, nawet takie które przepisał lekarz psychiatra należy o tym fakcie poinformować prowadzącego grupę. Trzecią zasadą jest ZASADA OBECNOŚCI. Oznacza ona, że nie powinniśmy bez uzasadnionych powodów opuszczać spotkań grupowych.
Red.: Co lepsze terapia indywidualna czy grupowa?
K.W.: W terapii indywidualnej mamy relację z jedną osobą, a w grupowej w zależności od liczebności grupy od 6 do 13 osób. W tej decyzji niejednokrotnie pomaga psycholog starając się wraz klientem odpowiedzieć na pytanie co będzie bardziej służyło poszerzaniu wiedzy na swój temat. Relacja jeden na jeden, czy usłyszenie wielu głosów w problematyce z jaka się zgłasza dana osoba. Nie ma tu żadnego wzoru czy reguły są osoby którym lepiej posłużą spotykania indywidualne i takie które potrzebują terapii grupowej. Zawsze to jest kwestia konsultacji indywidualnej. Ja często proponuję terapię grupową ludziom z tak zwanych rodzin DDA ( dorosłe dzieci alkoholików) czy DDD ( dorosłe dzieci z rodzin dysfunkcyjnych). Ludzie dzięki takim grupą mogą dowiedzieć się że ich problemy czy cechy charakteru nie wynikają z ich słabości bądź deficytów, ale ze środowiska w jakim się wychowali. To bardzo „odbarczajace”, dające dużo ulgi doświadczenie. Proponuje również grupy terapeutyczne osobą z problemami związanymi z relacjami. Grupa staje się tak zwanym mikroświatem, w którym każdy zachowuje się, reaguje i odczuwa w taki sposób jak na co dzień. Jednak ta bezpieczna przestrzeń, ten bezpieczny mikroświat pozwalają na doświadczanie, obserwowanie i analizę swoich emocji w relacjach z innymi. To pozwala nam lepiej zrozumieć samych siebie, ale także jasno sprecyzować źródło naszych problemów. Podczas kontaktów z innymi członkami grupy łatwiej nam będzie zidentyfikować skąd wynikają nasze problemy i szybciej znaleźć ich rozwiązanie, poznać nowe przyjazne nam wzorce zachowań. Terapia grupowa może zmienić życie na lepsze i warto o tym pamiętać.
Red.: Psychoterapia grupowa to temat rzeka. Na pewno nie odpowiedzieliśmy na wszystkie pytania dotyczące tej formy terapii. Gdzie możemy znaleźć bardziej szczegółowe informacje na jej temat?
K.W.: Przede wszystkim powinniśmy pamiętać, że to kwestia naszych osobistych przeżyć, emocji i problemów. Nie znajdziemy gotowych odpowiedzi w Internecie. Polecam osobisty kontakt z terapeutą. Rozmowa na pewno przyniesie odpowiedzi na wszystkie nasze pytania. Zapraszam do kontaktu z naszym Gabinetem Pomocy Psychologicznej i Rozwoju Osobistego „Zmiana”. Nasi terapeuci służą swoją pomocą.
Red.: Dziękują za rozmowę.
(wywiad dla Gazety Legio24 – https://www.legio24.pl/psychoterapia-grupowa-na-czym-polega-i-komu-moze-pomoc/ )